Sobolew gmina
Grobami opiekuje się Szkoła Podstawowa w Anielowie. Oba są z września 1939 roku. Mieszkańcy pamiętają inne groby w lesie między Gończycami a Trzcianką a które się nie zachowały.
Grób nieznanego żołnierza, leży on na łące p. Jana Pyry. Mogiłę widać z drogi asfaltowej biegnącej przez wieś, po lewej stronie wjeżdżając do wsi od trasy lubelskiej na końcu lasu.
ANIELÓW
Grób księdza, uciekiniera. Leży w lesie Trzaskaniec, między Anielowem a Ostrożeniem Drugim. Wg jednej wersji ksiądz zginął ostrzelany przez niemiecki samolot podczas ucieczki do lasu. Druga wersja, niepochlebna dla mieszkańców mówi, że ksiądz został zabity przez miejscowych dla czarnej teczki, w której miały być bogactwa. Mieszkaniec wsi, p. Tadeusz Karaś, w którego lesie jest mogiła twierdzi, że w latach sześćdziesiątych zwłoki zostały zabrane.
Zdjęcia wykonano w listopadzie 2007 r.
GODZISZ
Pomnik stoi przy drodze Maciejowice-Sobolew na wysokości Godzisza po prawej stronie. Tablicę u dołu postawił sejmik garwoliński w 1929 roku. Wg legendy pod tym drzewem odpoczywał Tadeusz Kościuszko przed bitwą maciejowicką. W 2004 r. z inicjatywy Włodzimierza Kosteckiego obiekt został odnowiony. Dostawiono tablicę z napisem: W 210 ROCZNICĘ INSUREKCJI KOŚCIUSZKOWSKIEJ w HOŁDZIE BOHATEROWI OJCZYZNY TADEUSZOWI KOŚCIUSZCE TABLICĘ TĘ FUNDUJE RADA GMINY w SOBOLEWIE, LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE im. TADEUSZA KOŚCIUSZKI w SOBOLEWIE. SOBOLEW. 8 października 2004.
GOŃCZYCE
Cmentarz komunalny
Na pomniku jest napis: OFIAROM WALK TOCZONYCH NA TERENIE PARAFII GOŃCZYCE 12÷14 IX 1939 DOWODZIŁ GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS.
Fundamenty wykopano na miejscu pochowania nieznanego żołnierza. Podczas kopania znaleziono kawałek kieszeni szynela z 3 nabojami. Pomnik zawiera dwa błędy. 14 września Anders był pod Łaskarzewem i nie wiadomo, czy wiedział o potyczkach pod Gończycami. Drugi błąd jest anachronizmem. „Kotwicy”, jako znaku Polski Walczącej użyto pierwszy raz w Warszawie 20 marca 1942 roku i nie ma nic wspólnego z Andersem i Wrześniem. Pod Gończycami dowodzili: mjr Stefan Majewski 11 dywizjonem pancernym Mazowieckiej Brygady Kawalerii, płk Ludwik Schweizer 26 pułkiem ułanów wielkopolskich i ppor. Wacław Wrona pochowany na miejscowym cmentarzu. Tam też są cztery zbiorowe żołnierskie mogiły, jedna na dole i trzy obok pomnika. Inicjatorem budowy pomnika był ks. kanonik Jan Spólny, a projektantem budowniczy kościoła Waldemar Niścior.
Są także groby ppor. Wacława Wrony z Błotnicy k. Stąporkowa (niedaleko Skarżyska), który zginął od kuli niemieckiej podczas potyczki pod Gończycami (na tablicy jest 11 września; wg ks. Mariana Dumały, uczestnika walk por. Wrona zginął 12 września), braci Grulów z Kownacicy, działaczy ruchu ludowego, członków Batalionów Chłopskich, zamordowanych przez Niemców, Józefa Babika oraz Janiny Białokur, ochotniczki WP, która zginęła 8 września podczas nalotu w Gończycach mając zaledwie 18 lat.
W 2011 roku posadzono 3 dęby na pamiątkę trzeh osób, które zginęły w Katyniu.
KOWNACICA zdjęcia z 2011
Do lat 90-tych XX wieku przy kapliczce wisiała drewniana tabliczka informująca, że tu jest pochowany partyzant, którego Niemcy zastrzeli 3 lutego 1944 roku. Wybudował ją Józef Grula w 1963 roku na pamiątkę braci zabitych przez Niemców (patrz Gończyce). Ówczesne władze oskarżyły go o samowolkę budowlaną (zezwoleń nie wydawano). Dostał nakaz natychmiastowego rozebrania kapliczki pod groźbą dużej kary. Znajomy z PAX-u podpowiedział panu Gruli, by zeznał, że pod kapliczką jest pochowany partyzant. Na rozprawie na kolegium w Garwolinie, dzięki temu zeznaniu kapliczka ocalała. Pan Grula dostał 4500 zł kary. Razem z kosztami budowy pan Grula wydał 6500 zł (półroczne zarobki). Powyższe wydarzenie, to przykład walki przeciętnego obywatela z narzuconą władzą.
Obiekt stoi w ogródku pana Krzysztofa Talarka pod numerem 12, u dołu.
KRĘPA
Kopiec Kościuszki usypano 8 kwietnia 1861 roku z inicjatywy maciejowickiego wikarego ks. Józefa Budzyńskiego w miejscu zranienia i pojmania T. Kościuszki wg legendy czapkami uczestników wielkiego patriotycznego zlotu w Krępie.
Z przodu jest napis: 15 X 1817 – 15 X 1917 KRZYŻ TEN WYSTAWIONY W SETNĄ ROCZNICĘ ZGONU TADEUSZA KOŚCIUSZKI NA MIEJSCU, GDZIE WIELKI WÓDZ PRZELAŁ SWĄ KREW ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY.
Z tyłu jest napis:
NA CZEŚĆ BRACI POLEGŁYCH ZA OJCZYZNĘ. DNIA 10 PAŹDZIERNIKA 1794 ROKU.
Niektórzy uważają, że w tym miejscu był zbiorowy grób żołnierzy kościuszkowskich z 1794 roku.
Przyłęk
Cmentarz jest położony w lesie między Zygmuntami a Przyłękiem. Opiekuje się nim szkoła specjalna w Przyłęku. Zmieniają krzyże, porządkują groby. Nie wiadomo dokładnie, kto tu leży. Są dwie wersje: kozacy z 1920 r. (nauczycielka z Przyłęka); druga (starsza osoba z Kownacicy), powstańcy styczniowi (kilkunastu zabitych) z oddziału mjra Ludwika Bardeta zaatakowani w pobliżu folwarku Przyłęk przez kolumnę mjra Domnina. Prawdopodobnie obie wersje są prawdziwe.
W 2011 roku Oddział PTTK Otwock powiesił tablicę: Cmentarz wojenny z I wojny światowej. I to chyba jest właściwa wiadomość.
W 2017 roku na jednym z dębów ktoś powiesił ładną kapliczkę. U dołu.
Pomnik stoi przed szkołą podstawową. Na tablicy jest napis: w SOBOLEWIE PRACOWAŁ PRZEZ LAT 16 KAZIMIERZ MARZYSZ NAUCZYCIEL, DZIAŁACZ SPOŁ. CZŁONEK KPP UCZESTNIK WALK O WYZWOLENIE POLSKI Z NIEWOLI HITLEROWSKIEJ. ZGINĄŁ W OBOZIE KONC. STUTTHOFIE DN. 22 VI 1944 r. CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI.
Przy podstawówce stoi drugi pomnik z napisem: PAMIĘCI ŻOŁNIERZY POLSKI PODZIEMNEJ ZAMORDOWANYCH PRZEZ HITLEROWCÓW W LATACH 1939÷1944 Z SOBOLEWA I OKOLIC MIESZKAŃCY GMINY SOBOLEW 17 XI 1999 r. ŻOŁNIERZE AK: KAMOLA ADAM, KAMOLA JAN, KAMOLA KAZIMIERZ, PAZIEWSKI WACŁAW, RĘBALA EDMUND. Pomnik odsłonięto na terenie dawnych glinianek (obecnie boisko Zrywu) w 1964 roku. W 1998? roku pomnik został odnowiony i przeniesiony na obecne miejsce.
Na pomniku są z boku napisy. Z prawej: ŻOŁNIERZE BCH; CHMIELAK JAN, GROMUŁ KAZIMIERZ, GRULA ONUFRY, JABŁOŃSKI PAWEŁ, KALBARCZYK ALEKSANDER, KAZIMIERAK JAN, KAZIMIERAK JAN, KAZIMIERAK STANISŁAW, KOWALCZYK WŁADYSŁAW, PRZYCHODZIEŃ STANISŁAW, ZAWADZKI ANTONI
Napis z lewej strony pomnika: ŻOŁNIERZE AL. BABIK JAN, MARZYSZ KAZIMIERZ, PRACZ FILIP, PRACZ JAN. W TYM MIEJSCU ROZSTRZELIWANO TEŻ OBYWATELI POLSKICH POCHODZENIA ŻYDOWSKIEGO. Byli to zwykli żołnierze, którzy walczyli z Niemcami bez względu na obecne sztuczne podziały na właściwych i niewłaściwych walczących.
Jest to jedyny pomnik na terenie powiatu, gdzie pamiętano o pomordowanych ze wszystkich formacji, zarówno z AK i BCh jak i z AL i Żydów.
Pomnik Marzysza to także jedyny pomnik w powiecie (na pewno jeden z nielicznych w Polsce), gdzie mieszkańcy uczcili komunistę, którego zamordowali Niemcy. W Sobolewie pozostała nawet ulica Marzysza. Zdjęcia u dołu.
Cmentarz
Na cmentarzu stoi pomnik poświęcony żołnierzom BCh. Napis na obelisku: GRÓB ŻOŁNIERZY BATALIONÓW CHŁOPSKICH POLEGŁYCH W OBRONIE OJCZYZNY W ROKU 1944. Niżej jest 14 nazwisk i 12 fotografii. Część tu pochowanych zginęło w Augustówce (patrz poza powiatem).
Starsi ludzie pamiętają groby żołnierskie na cmentarzu, których obecnie nie ma, za to na końcu cmentarza po prawej stronie jest położona mogiła z napisem: TU SPOCZYWAJĄ NIEZNANI ŻOŁNIERZE POLEGLI ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY W 1939r.
SOKÓŁ
Kopiec usypany w 1947 roku przez syna Edwarda Józefowi Babikowi, który zginął 15 września 1939 roku w wieku 63 lat w czasie pożaru swego gospodarstwa zw. Emerytką. Pożar wywołali Niemcy strzelają z działa w stodołę. Gospodarz próbował ratować dobytek, został wtedy zastrzelony przez Niemców w pobliżu płonącej szopy. Zwłoki zostały opalone leżąc cały dzień w pobliżu płonących zabudowań. Wieczorem domownicy odważyli się schować zwłoki do lasu, gdzie przeleżały dwa dni przykryte drzwiami. Następnie pochowano Go na cmentarzu w Gończycach.
W 2011 roku na Wszystkich Świętych rodzina wymieniła tablicę. W krótkim tekście zrobiono dwa błędy. Emerytki powinno być napisane z dużej litery, a niemieckiej z małej.
