Żelechów

Kościoły

Żelechów – miasto we wschodniej Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żelechów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa siedleckiego. Według danych z 2007 roku, Żelechów miał 4087 mieszkańców. Miejscowość położona jest w odległości 52 km od Siedlec, 85 km od Warszawy i 85 km od Lublina. Miasto stanowi lokalne centrum edukacji, mieszcząc kilka szkół średnich, jak i gospodarcze, stanowiąc miejsce handlu i pracy dla mieszkańców miasta i okolic.
Historia Żelechowa sięga ponad siedmiuset lat wstecz. Od 1447 roku miejscowość posiada prawa miejskie, od tego czasu odbywają się też targi we wtorek. Do II wojny światowej Żelechów był miastem zamieszkanym w większości przez Żydów. Ślady ich obecności zachowały się w tutejszej architekturze. W Żelechowie znajduje się także 8 obiektów wpisanych do rejestru zabytków i wiele innych historycznych budynków.
Kościół pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Żelechowie – główna świątynia tutejszej parafii. Jest to neobarokowy budynek, usytuowany w rozwidleniu ulic Długiej i Krótkiej, na krawędzi wzniesienia na którym znajduje się miasto. Takie położenie daje wrażenie dodatkowej wysokości budynku. Wnętrze urządzone jest w stylu barokowym.
Budowa murowanego kościoła z fundacji Stanisława Linkhauza rozpoczęła się w 1682 roku, po spłonięciu 5 maja tegoż roku stojącego w tym samym miejscu drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Stanisława i kaplicy pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny fundacji rodziny Leżeńskich wybudowanej w 1644 roku. Kościół drewniany pochodził prawdopodobnie z 1326 roku, wspominał o nim Jan Długosz: Zyelyechow jest miastem mającym kościół parafialny drewniany. Łany miejskie dają dziesięcinę wartości 20 grzywien biskupowi krakowskiemu. Folwark rycerski daje dziesięcinę plebanii, wartości 4 grzywien.
W 1692 roku powstała także tymczasowa, drewniana kaplica fundacji Stanisława Linkauza. Budowa trwała bardzo długo z powodu błędów w projekcie ks. J. Ciołkoszewicza, które doprowadziły do pęknięć w stropie budynku, jak również z powodu braku funduszy[2]. Rozmiary kościoła po ukończeniu wynosiły 26 metrów długości i 15 metrów szerokości. Także z powodów finansowych świątynia po ukończeniu nie miała jeszcze ołtarza głównego, a do nabożeństw wykorzystywano ołtarze boczne. W 1867 przebudowano wnętrze wykonując ołtarze boczne i główny, pracami kierował ks. Andrzej Krasuski. Znacząca przebudowa miała miejsce w latach 1889–1894, dobudowano wtedy nawy boczne i wieże, nadając budynkowi neobarokowy wygląd. Do kościoła sprowadzono wtedy organy z Warszawy i wykonano nową ambonę. Przebudowa miała miejsce gdy proboszczem był ks. Konstanty Bieńkowski. Autorem projektu nowej fasady był architekt Karol Kozłowski.
Oryginalne dzwony zostały wywiezione przez Rosjan podczas I wojny światowej. W 1960 roku kościół wpisano na listę zabytków.
Kościół otoczony jest murem, przy którym znajduje się grota Najświętszej Marii Panny, i zabytkowa kostnica. Z tyłu świątyni znajdują się pozostałości dawnego cmentarza, a pod budynkiem katakumby. W pobliżu mieści się także siedziba parafii, a zarazem dekanatu żelechowskiego. Przy ulicy Długiej znajduje się dom Sióstr Opatrzności Bożej i inne budynki parafialne.
Pierwotny kościół z 1326 r. Po pożarze kościoła drewnianego w 1682 r., obecny kościół parafialny murowany, rozpoczął budować w tymże roku Stanisław Lunghaus, dokończył budowy w 1695 r. Wacław Rzewuski, wojewoda krakowski. Ponieważ z biegiem czasu kościół okazał się mały dla liczebnie dużej parafii, staraniem ks. Konstantego Bieńkowskiego, powiększony został w 1892 r. do rozmiarów dzisiejszych, konsekrowany w 1900 r., przez biskupa lubelskiego Franciszka Jaczewskiego. Styl barokowy, wystrój wnętrza neobarokowy. Księgi metrykalne od 1748 r. Kronika parafialna od 1676 r.